Waarom vermijden mensen zo vaak conflict? De meeste mensen houden nou eenmaal niet van conflicten. Daarom hebben we de neiging om conflict te vermijden. Dit komt omdat conflicten een negatieve lading hebben. Je denkt aan heftige emoties, onbegrip, verwijten en oneerlijke beschuldigingen. En inderdaad, zo ontaardt het vaak. Dit komt omdat je vaak niet leert hoe je constructief met conflicten kunt omgaan. Uit angst om een relatie te beschadigen, vermijden we conflict. Het mooie is, constructief conflicten aangaan, kun je leren! Sterker nog, als je anders gaat kijken naar conflicten, kunnen ze zelfs leuk worden.
Het durven aangaan van conflicten is de basis voor ècht contact. Hoe vaak ik mensen niet begeleid bij een echtscheiding omdat er jarenlang irritaties zijn ingeslikt. Tot de bom barst… Of teams die stagneren in hun samenwerking omdat ze het schijnbaar altijd eens zijn of omdat er kampen zijn ontstaan. Of professionals die boze klanten eindeloos aanhoren, maar geen grens trekken.
Laat ik er helder over zijn. Een leven zonder conflict bestaat niet. Een conflict vermijden is dus een slecht plan.
Je open en kwetsbaar opstellen vermindert de kans op conflict
Hoe minder je jezelf uitspreekt over dingen die echt waardevol voor je zijn, hoe meer er onderhuids gaat knagen. Je doet jezelf en een ander tekort want je laat jezelf niet volledig kennen. Misschien vermijd je daarmee een conflict, maar hebt alsnog een intern conflict. Je zorgt op deze manier niet voor je eigen behoeften en verlangens.
Daarnaast krijgt de ander niet de kans om jou te leren kennen zoals je bent. Veel van wat er in jou leeft, herkennen mensen ook bij zichzelf. Er is niets waardevoller dan te weten dat je geaccepteerd wordt, ook al heb je een afwijkende mening, een zwakke plek of (over)gevoeligheid. Zelf voel ik alleen maar meer empathie voor en connectie met mensen die zich open en kwetsbaar opstellen. Als je jezelf open opstelt, kunnen mensen zich met je verbinden.
Durven vertellen wat er in je omgaat, je mening geven (vooral als deze afwijkt), daar is moed voor nodig. Je loopt het risico op afwijzing. Maar juist waar het schuurt en kraakt tussen mensen, liggen er kansen voor groei, ontwikkeling en acceptatie.
WAAROM DOEN WE HET DAN NIET?
Zoals bij zoveel dingen waarvan je weet dat het misschien beter voor je is, veranderen is lastig. Daarnaast is het zeker ook niet zo, dat je altijd alles moet uitspreken. Maar kies bewust en accepteer de consequenties. Als je ergens mee instemt, of geen bezwaar maakt, is dat niet verkeerd. Soms is het punt voor jou niet de moeite waard. Hoe bewuster je een keuze maakt, hoe groter de kans dat je er ook echt tevreden bij voelt. Dit voorkomt dat je wrokkig en verbitterd raakt.
Vier redenen waarom we conflicten vermijden
Mensen zijn sociale wezens. We zijn voor ons welbevinden afhankelijk van elkaar. Uit de groep gestoten worden, er niet bij horen, is één van onze grootste angsten. Van oudsher hadden we de groep nodig om beschermd te worden tegen dreiging en gevaar. Daarmee hing onze overlevingskans af van de relaties met mensen om ons heen.
De angst om niet geaccepteerd te worden maakt dat we kiezen voor oppervlakkigheid of stilzwijgen. Het blootgeven van je gedachten en gevoelens maakt je kwetsbaar. Want wat vind iemand anders ervan? We kiezen dus eerder voor veiligheid dan dat we het risico op afwijzing riskeren. Dit mechanisme speelt nog mee in ons brein.
Verliesaversie. De angst om iets kwijt te raken in een lastig gesprek of dreigend conflict is zo groot dat we het gesprek liever vermijden. Uit onderzoek blijkt dat de angst iets te verliezen twee keer zo sterk is als het plezier van wat het aan goeds oplevert. Alleen al de gedachte aan wat er mis kan gaan, levert sterke emoties op. Het beïnvloed je besluit om iets wel of niet te doen (bron: D. Kahneman, Los Aversion).
Hoewel deze theorie vooral is onderzocht in economische context, geldt hetzelfde voor beslissingen in het intermenselijk verkeer. Je bent bang vriendschap, respect, waardering (vul maar aan) te verliezen als je je open en kwetsbaar opstelt. Het paradoxale is dat je op de lange termijn juist aan kracht wint door open te zijn.
Oude pijnpunten. Als je in je leven pijnlijke ervaringen hebt opgedaan in het contact met mensen, heb je waarschijnlijk manieren ontwikkeld om die pijn niet te hoeven voelen. Je hebt je leren aanpassen, overschreeuwen, terugtrekken, mond houden of 1 van de 1001 andere manieren. Vooral op die momenten dat het spannend werd en er voor jou belangrijke behoeften of verlangen op het spel stonden (liefde, waardering, respect etc.)
Dit gedrag is je eigen ‘olifantenpaadje’ geworden. De trekkracht van die oude route is heel sterk. Je brein pakt automatisch deze meest belopen weg. Wil je iets anders doen, dan vraagt dat heel bewust een ander pad nemen.
Belemmerende overtuigingen rond conflicten of jezelf. Een belemmerende gedachte of overtuiging is een gedachte die je voor ‘waar’ bent gaan aannemen. Bijvoorbeeld de gedachte dat conflict altijd schade in de relatie oplevert. Een andere gedachte kan zijn dat mensen je toch niet serieus nemen als je wat vertelt of dat jouw mening er niet toe doet.
Het is belangrijk om te beseffen dat jouw gedachten in jouw hoofd zitten. Het is geen waarheid. Net zo goed als dat de gedacht “zo ben ik nu eenmaal’ iedere ruimte voor verandering en ontwikkeling blokkeert.
WE MOETEN UIT ONE COMFORTZONE EN DAT IS ONCOMFORTABEL
Het bespreken van lastige, conflictgevoelige onderwerpen vraagt dus dat je uit je comfortzone stapt. Dat je je olifantenpaadje verlaat. Met een knipoog naar de oude slogan van de belastingdienst….
Makkelijker kan ik het niet maken, wel leuker.
Want juist als het spannend wordt in het contact met een ander, leer je en ontwikkel je jezelf.
- Zo krijg je steeds meer zicht op wat belangrijk voor je is,
- Begrijp je welke behoeften en verlangens er knel zitten als je geïrriteerd raakt;
- Je kunt dit constructief verwoorden;
- Ervaar je dat mensen meestal willen bijdragen aan jouw wens;
- Je leert hoe je samen tot afspraken komt waar je ècht achterstaat;
- En je leert hoe dit bij een ander werkt.
Zelf geloof ik dat dit de kern is van wat ons mensen maakt. Met empathie en verwondering kijken naar jezelf en de ander. Leuk toch?
Hulp nodig bij het aangaan van lastige gesprekken? Wil je meer zicht op jezelf in een conflictsituatie. Heb je (onuitgesproken) teamconflicten die opgelost moeten worden?
Kijk bij mijn diensten of bel 06-11479409 voor meer informatie:
Lastige gesprekken Leuker Maken
Training Verbindend Eerlijk Leiderschap (over leiderschap in Kwetsbaarheid en Kracht)
Training Verbindend Eerlijke Teams (over psychologische veiligheid in teams)